Jan I
  • Jan Kowalska, Piotr Biała?
    13.02.2004
    13.02.2004
    Ostatnimi czasy mnoży się (o dziwo – w miarę legalnie!) używanie przez kobiety nazwisk w formie męskiej, typu Zofia Biały, Anna Zimny. Moim zdaniem jest to paranoja, ale ciekaw jestem, jak zapatrują się na to językoznawcy, jak również na… prawdopodobną sytuację odwrotną (wszak mąż zgodnie z prawem może przyjąć nazwisko żony!): Jan Kowalska, Piotr Biała itp.
    Pozdrawiam serdecznie!
  • Jan Kowalski jr.
    18.10.2012
    18.10.2012
    Dzień dobry,
    jak powinno się pisać określenia przy nazwiskach typu syn, ojciec, młodszy, junior? Jan Kowalski junior/Jumior? Czy powinno się te słowa odddzielać przecinkiem? Jan Kowalski, Junior? Dziękuję.
    Z poważaniem
    AP, Lublin
  • Jan Kowalski z tej strony
    14.02.2006
    14.02.2006
    Dzień dobry,
    bardzo często w rozmowach telefonicznych słyszy się „Dzień dobry, Jan Kowalski z tej strony”. Chciałem spytać o poprawność owego zwrotu z tej strony.
    Dziękuję i pozdrawiam,
    marcin wiśniewski
  • Święty Jan Paweł II
    31.12.2015
    31.12.2015
    Szanowni Państwo,
    wiem, że wyraz święty wchodzący w skład nazwy osoby powinniśmy pisać wielką literą, np. Święty Jan, Święty Piotr. Ale czy tak samo należy postąpić w przypadkach takich jak Święty Jan Paweł II, w których wyraz święty nie jest – by tak rzec – niezbędną do identyfikacji częścią nazwy danej osoby?
    Z wyrazami szacunku
    Czytelnik
  • Imiona świętych i apostołów
    6.05.2019
    6.05.2019
    Szanowni Państwo,
    zastanawia mnie, czy imiona świętych i apostołów zawsze należy poprzedzać wyrazem święty lub skrótem św.; tzn. czy poprawny jest zapis np. Ewangelia wg. św. Jana czy Ewangelia wg. Jana?
  • Święty Mikołaj i święty mikołaj
    17.03.2017
    17.03.2017
    Szanowni Państwo,
    po lekturze porad nt. Świętego Mikołaja można uznać, że kwestia pisowni wielką/małą literą jest żywa i w fazie kształtowania się. Czy coś się zmieniło od najnowszej porady, z 2013 r.? Pytam, bo np. Słownik języka polskiego podaje pisownię wielkimi literami niezależnie od znaczenia. Wiem, że WSO ma na tym polu prym w stosunku do SJP, ale hasła tego w internetowym WSO brak.

    Z wyrazami szacunku
    Czytelnik
  • nazwy własne i pospolite
    2.12.2008
    2.12.2008
    Był w Poradni poruszany (parę razy) problem: czy Egipcjanin albo Libijka to rzeczowniki pospolite? Chciałbym spytać à rebours: czy woda to nazwa własna? Albo romantyzm?
    No bo skoro wielkość pierwszej litery nie rozstrzyga, skoro nazwy własne służą do nazywania jednostek, a wyrazy pospolite – grup jednostek, to woda (w znaczeniu 'związek chemiczny H2O') jest jedna – jak romantyzm, jak Internet, jak Wrocław.
  • Pisownia nazw jednostek samorządu terytorialnego i ich organów

    25.02.2023
    25.02.2023

    Dzień dobry,

    w związku z pełnioną funkcją sekretarza Gminy Wola Uhruska niejednokrotnie mam wątpliwości co do prawidłowej pisowni nazw jednostek samorządu terytorialnego oraz ich organów. Co prawda jest wiele porad w tym zakresie, ale nie zawsze odpowiadają one na konkretne konteksty używania tych nazw, a ponadto moim skromnym zdaniem czasami wręcz nie odpowiadają one stanowi faktycznemu.

    Z własnego podwórka mam zawsze wątpliwość co do pisania małą literą Gmina Wola Uhruska w kontekście nie obszaru, ale podmiotu prawnego.

    Posiada ona bowiem osobowość prawną z własnym NIP-em, REGON-em. Dlatego też moim skromnym zdaniem pisanie Gmina Wola Uhruska w konkretnym kontekście jako podmiotu występującego w obrocie prawnym należałoby używać wielkiej litery. Małą literą powinno się pisać o gminie Wola Uhruska w kontekście obszaru jak np. mieszkańcy gminy Wola Uhruska, na terenie gminy Wola Uhruska itp.

    Podobne wątpliwości mam z pisownią słowa wójt, uważam bowiem, że pisząc o konkretnym wójcie, konkretnej gminy należałoby używać wielkich liter, tj. Wójt Gminy Wola Uhruska - jest to bowiem ustawowy organ wykonawczy w konkretnej gminie. Oczywiście w innych kontekstach, jak np. wójt Jan Łukasik, wójt gminy bez wskazywania jej nazwy, logiczne jest pisanie małą literą. Taką konstrukcję pisowni widzimy w przypadku nazw urzędów - jeśli bez nazwy konkretnej gminy to małą literą, jeśli zaś konkretny urząd z nazwą gminy to wielką.

    Nie zagłębiałem się w sytuację prawną jednostek samorządu terytorialnego innego szczebla, tj. powiatów czy województw, ale przypuszczam, że może tu być podobna sytuacja jak z gminami, i że one również posiadają osobowość prawną. Pisanie więc o nich w kontekście konkretnego podmiotu prawnego, a nie w kontekście ich obszaru, powinno odbywać się wielką literą, tj. Powiat Włodawski czy Województwo Lubelskie.

    Mając tego rodzaju wątpliwości chciałbym zaproponować zajęcie się tym zagadnieniem.

    Z poważaniem

    Mariusz Jachimczuk

    Sekretarz Gminy Wola Uhruska

  • słowotwórstwo w SMS-ach i czatach
    3.03.2005
    3.03.2005
    Witam!
    Chciałbym się dowiedzieć nieco więcej o przemianach językowych i słowotwórstwie w SMS-ach i na czatach. Wydaje mi się, że wiele nowych słów jest tworzonych przez twórców SMS-ów. Co na to wpływa i jakie mogą być tego skutki?
    Pozdrawiam i z góry dziękuję za odpowiedź.
  • jaki i który
    19.12.2014
    19.12.2014
    Zaimki jaki i który. Czy są żelazne zasady ich stosowania? Moim zdaniem są konstrukcje, w których można użyć jednego lub drugiego i nie będzie to błędem. Może być inne znaczenie, ale chyba nie można mówić o błędzie. Proszę o odpowiedź i kilka TRUDNYCH przykładów. Tu kilka moich:
    Nauczyli się go od rodziców i środowiska, w jakim dorastali.
    Chwila, o jakiej nawet nie marzyłem, nadeszła.
    Wybrała melodię, jaką matka bardzo lubiła.
    To jest samochód, o którym marzę.
Przeglądaj słowniki
Przeglądaj Słownik języka polskiego
Przeglądaj Wielki słownik ortograficzny
Przeglądaj Słownik języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego